Η Ελληνική Εταιρεία Συστημικής Σκέψης και Ψυχοθεραπείας Οικογένειας, τα 170 μέλη της οποίας -ψυχίατροι, ψυχίατροι παιδιού και εφήβου, ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί -είναι εξειδικευμένα στην άσκηση συμβουλευτικής γονέων και οικογενειακής ψυχοθεραπείας στον Δημόσιο και Ιδιωτικό Τομέα, μελετά με ενδιαφέρον τη διαμόρφωση του Σχεδίου Νόμου υπό τον τίτλο «Μεταρρυθμίσεις αναφορικά με τις σχέσεις γονέων και άλλα ζητήματα οικογενειακού δικαίου».
Διαπιστώνουμε την αναγκαιότητα ψήφισης ενός Νόμου, ο οποίος θα ρυθμίζει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις σχέσεις γονέων και τέκνων, μετά τη διακοπή συμβίωσης των γονέων, σε μια εποχή στην οποία η διακοπή αυτή (διαζύγια) είναι πολύ πιο συχνή και οι αντιπαραθέσεις και συγκρούσεις επηρεάζουν αρνητικά τη φροντίδα και την εξέλιξη των παιδιών.
Κατανοούμε, μέσα από την οπτική της Συστημικής Σκέψης, ότι οι στάσεις και αντιλήψεις των γονέων για το συμφέρον των παιδιών τους μπορεί να είναι διαφορετικές, όπως και η άσκηση της γονικής φροντίδας. Διαπιστώνουμε, επιπλέον, ότι οι δύο πλευρές, εκτός από τη διαφορετική αντίληψη και δυνατότητα προσφοράς προς τα τέκνα τους, συχνά εμφορούνται από αρνητικά συναισθήματα η μια προς την άλλη, ενώ δεν είναι αμελητέος και ο ρόλος της οικονομικής διάστασης της φροντίδας των παιδιών (έξοδα, διατροφή). Ατυχώς, η τρέχουσα ελληνική πραγματικότητα χαρακτηρίζεται σε πολλές περιπτώσεις από δηλητηριώδεις αντιπαραθέσεις των δύο πλευρών, οι οποίες οδηγούνται για εκδίκαση σε ατέρμονα δικαστήρια, συχνά με συνέπειες στην ψυχολογική κατάσταση των παιδιών και την ποιότητα της επικοινωνίας γονέα/παιδιού. Ως επαγγελματίες ψυχικής υγείας και ειδικότερα ως ψυχοθεραπευτές οικογένειας και ζεύγους, είμαστε συνεχώς αποδέκτες τέτοιων υποθέσεων, που παραπέμπονται από τους εισαγγελείς ή και τους ίδιους τους γονείς προς εκτίμηση και γνωμάτευση στις υπηρεσίες και τα γραφεία μας.
Επομένως, ο υπό διαμόρφωση Νόμος θα πρέπει, αφενός να υποστηρίζει, πρακτικά, την επίλυση των ζητημάτων τα οποία ανακύπτουν με τον χωρισμό, και αφετέρου, να συντελεί στην καλύτερη δυνατή υποστήριξη των γονέων, ώστε να επεξεργάζονται τα αρνητικά τους συναισθήματα και να δεσμεύονται σε αποδεκτές λύσεις προς όφελος των παιδιών. Θα πρέπει ο Νόμος να εξυπηρετεί και τους δύο πολύ σημαντικούς αυτούς στόχους.
Σύμφωνα με την παραπάνω γενική τοποθέτηση μας, και σε ό,τι αφορά το υπό διαβούλευση ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ, ως επαγγελματίες ψυχικής υγείας, βρίσκουμε θετική την υποχρεωτική καταγραφή της συμφωνίας μεταξύ των συζύγων, (άρθρο 4, παρ.2) καθ’ όλη τη διάρκεια της ανηλικιότητας των παιδιών (ανά δύο τουλάχιστον χρόνια), αλλά και την πρόβλεψη υποχρεωτικής διαμεσολάβησης (άρθρο 6), την οποία θα εντέλει το δικαστήριο σε περίπτωση διαφωνίας ( άρθρο 8).
Η διαμεσολάβηση αυτή θα πρέπει να προβλέπει και τη συμμετοχή των παιδιών, ιδίως των εφήβων (θίγεται η συμμετοχή του παιδιού στο άρθρο 5 παρ. 4, αλλά θα πρέπει τα τέκνα να συμπεριληφθούν και κατά τη διαμεσολάβηση), και ενδεχομένως και άλλων σημαντικών για τη φροντίδα των παιδιών προσώπων.
Σε ό,τι αφορά τον χαρακτήρα της διαμεσολάβησης η οποία εντέλλεται από το δικαστήριο, και τη διαμόρφωση ειδικού μητρώου οικογενειακών διαμεσολαβητών ( άρθρα 15,21), θεωρούμε απαραίτητο ο οικογενειακός διαμεσολαβητής να έχει την κατάλληλη επαγγελματική κατάρτιση και εμπειρία στη συμβουλευτική γονέων, η οποία παραπέμπει σε ειδικούς από επαγγέλματα ψυχικής υγείας με κατάλληλη μακροχρόνια εκπαίδευση, όπως ήδη προβλέπεται από την αντίστοιχη νομοθεσία άλλων Ευρωπαϊκών Χωρών.
Θα πρέπει, όμως, και πέραν του παρόντος Νόμου, να διαμορφωθεί, παράλληλα, ένα συνολικό καταλληλότερο πλαίσιο για τη διαχείριση των υποθέσεων και καταγγελιών, που φτάνουν σε δικαστικές αντιπαραθέσεις. Το πλαίσιο αυτό θα πρέπει να προστατεύει τις δύο πλευρές, και στην ουσία τα παιδιά, από νομικές ασάφειες, περιττά έξοδα σε δικαστήρια και να αποθαρρύνει καταγγελίες και αλληλο-μηνύσεις, και ό,τι άλλο υποθάλπει και συντηρεί το μίσος και τη συνέχιση της αντιπαράθεσης των γονέων.
Στην κατεύθυνση αυτή καλούμε την Πολιτεία να προχωρήσει επιτέλους στη θεσμική σύσταση δικαστικού θεσμού (οικογενειακό δικαστήριο), που θα χειρίζεται συνολικά τις σχετικές υποθέσεις (ασφαλιστικά μέτρα, συνεπιμέλεια, διατροφή κ.α.), χωρίς συνεχείς δαπανηρές προσφυγές στο δικαστήριο. Επίσης, να αναπτύξει και να υποστηρίξει το ταχύτερο Θεσμικές Υπηρεσίες (δομές) όπως το Σπίτι του Παιδιού (προβλέπονται από τον Ν. 4640/2019), κατάλληλα στελεχωμένες, που θα διαχειρίζονται τις σοβαρές καταγγελίες, που σήμερα παραπέμπονται από τους εισαγγελείς στις λιγοστές υπηρεσίες Ψυχιατρικής Παιδιού και Εφήβου ή/και στους ιδιώτες επαγγελματίες, παιδοψυχιάτρους και ψυχολόγους, με αποτέλεσμα συχνά να ταλαιπωρείται αδίκως το παιδί, γεγονός που βιώνει ως επαναθυματοποίηση και τιμωρία παρά προστασία.
Η Εταιρεία μας θέλει να συμβάλει, με τις θέσεις και δράσεις της, στην τελική διαμόρφωση του Νόμου και στην προώθηση άλλων θεσμικών αποφάσεων, με στόχο την καλύτερη υποστήριξη των παιδιών και οικογενειών, των οποίων οι γονείς διακόπτουν τη συμβίωση, και γενικότερα στην προσπάθεια για εγκατάσταση λειτουργικότερων θεσμών στη χώρα μας.
Για το Δ.Σ. της Ε.Ε.Σ.ΣΚΕ.Ψ.Ο.