Luigi Onnis
Τη νύχτα των περασμένων Χριστουγέννων έφυγε από την ζωή ο Luigi Onnis, σε ηλικία 71 ετών, σιωπηλά και διακριτικά, όπως διακριτικός και σεμνός ήταν στη ζωή του. Είχε γεννηθεί προς το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου στη Σαρδηνία, όπου και μεγάλωσε. Μπορεί το νησί των Berlinguer να επέδρασε στον χαρακτήρα του, συνεσταλμένος αλλά αποφασιστικός και δυναμικός. Ο Luigi Onnis υπήρξε ψυχίατρος και οικογενειακός θεραπευτής, καθηγητής Ψυχιατρικής και Κλινικής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο «La Sapienza» στη Ρώμη, ιδρυτής και Διευθυντής Εκπαίδευσης του Ιstituto Europeo di Formazione e Consulenza Sistemica (IEFCOS) στη Ρώμη, μαζί με τους Luigi Cancrini και Maurizio Coletti, ένα από τα σημαντικότερα κέντρα εκπαίδευσης στη Συστημική Ψυχοθεραπεία στην Ιταλία, και Επίτιμος Πρόεδρος της European Family Therapy Association (EFTA), της οποίας ήταν ιδρυτικό μέλος και ακούραστος υποστηρικτής της. Είχε ξεκινήσει τα πρώτα επαγγελματικά βήματα του, δίπλα στους Franco Basaglia και Giovanni Jervis, μαχόμενος για μια δημοκρατική ψυχιατρική και για την απο-ιδρυματοποίηση των ψυχιατρικών ασθενών. Εκπαιδεύτηκε στη συστημική προσέγγιση και, σχεδόν παράλληλα, στο ψυχοδυναμικό ψυχόδραμα, τα οποία μαζί του πρόσφεραν διαφορετικές και συμπληρωματικές οπτικές για την ψυχοθεραπεία, τις μεθόδους της, τα εργαλεία της, αλλά και την εκπαίδευση. Συνεργάστηκε με τις σημαντικότερες προσωπικότητες της συστημικής προσέγγισης, επισκεπτόμενος συχνά τις ΗΠΑ, και έγινε με τη σειρά του σημείο αναφοράς για γενιές θεραπευτών στην Ιταλία και το εξωτερικό. Υπήρξε εξαιρετικός ψυχοθεραπευτής, δάσκαλος και επόπτης, με μάτι πάντα εστιασμένο στην έρευνα και την ερευνητική διαδικασία. Πασίγνωστο είναι το έργο του σχετικά με τις ψυχοσωματικές διαταραχές, όπως ανορεξία, βουλιμία αλλά και βρογχικό άσθμα, καθώς και η προσέγγισή του στη μη λεκτική επικοινωνία και τη γλώσσα του σώματος. Το επιστημονικό συγγραφικό του έργο είναι τεράστιο και τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Υπήρξε ιδρυτής και Διευθυντής του επιστημονικού περιοδικού «Psicobiettivo», ένα από τα σημαντικότερα ιταλικά περιοδικά του χώρου, που σταθερά έδινε «φωνή» σε επίκαιρα ψυχοθεραπευτικά θέματα και ζητήματα, πάντα με μια απαρτιωτική οπτική, ανοιχτή και σε άλλες ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις. Λίγο πριν τις Γιορτές, είχε προλάβει να καταθέσει στον εκδοτικό οίκο το τελευταίο του βιβλίο, με τίτλο «Teatri della Famiglia» («Τα θέατρα της οικογένειας») του οποίου αναμένεται η δημοσίευση.
Όπως ανέφεραν τα πάρα πολλά μηνύματα που τον θυμούνται στην ιστοσελίδα του IEFCOS από φίλους, συνεργάτες, μαθητές του, ο Luigi Onnis ξεχώριζε όχι μόνο για τις επιστημονικές του ικανότητες, για το διδακτικό του ταλέντο, αλλά και για την προσωπικότητα του, ιδιαίτερα ευγενική, ευαίσθητη, σεμνή. Σε κάθε συνάντηση, τις λίγες φορές που επισκέφτηκε την Αθήνα, όπως και στις ευκαιρίες στο εξωτερικό, χαιρετούσε πάντα με χαμόγελο και οι συνομιλίες μαζί του ήταν πλούσιες και εκδήλωναν αληθινό ενδιαφέρον. Τα τελευταία χρόνια, είχε αφιερώσει πολύ ενέργεια και χρόνο στο ζήτημα της εκπαίδευσης των ψυχοθεραπευτών στην Ευρώπη, και στα κριτήρια της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης τους, υποστηρίζοντας μια ενιαία προσέγγιση του θέματος από τα ευρωπαϊκά κράτη. Το όραμα του συμπεριλάμβανε μία Ευρώπη ενωμένη, δημοκρατική, βασιζόμενη στην αλληλεγγύη και σε αξίες κοινωνικής ευθύνης και στήριξης των πιο αδύναμων. Το χαμόγελο του, οι σκέψεις του, η προσέγγισή του και το όραμα του θα μας λείψουν, ακόμα περισσότερο τώρα που η ιδέα της Ευρώπης απειλείται από τόσες τάσεις αντιπαράθεσης, αντι-δημοκρατικές, συντηρητικές. Η απουσία του στην EFTA, στο επόμενο συνέδριο στην Αθήνα, θα αφήσει ένα ασυμπλήρωτο μεγάλο κενό.
Valeria Pomini
Για την Κατερίνα...
Αύγουστος του 1999. Λίγο έξω από το χωριό μου, σταματημένοι μπροστά σε μια τεράστια καγκελόπορτα που οριοθετούσε μια ακμάζουσα τότε επιχείρηση της περιοχής. Η Κατερίνα, η γυναίκα μου κι εγώ περιμέναμε τον ιδιοκτήτη της να πάμε για μπάνιο. Μια και αργούσε, η Κατερίνα πλησίασε την καγκελόπορτα. Ένα τεράστιο Ροτβάιλερ εμφανίζεται γρυλλίζοντας και γαβγίζοντας. Μόνο στη θέα του έκανες δυο βήματα πίσω. Η Κατερίνα δεν έκανε. Όχι μόνο δεν έκανε αλλά άρχισε να του μιλάει. Του μίλαγε συνεχώς με σταθερή γλυκιά φωνή λέγοντας του πόσο όμορφος και καλός φύλακας είναι (τα σκυλιά τα αγαπούσε. Τα αγαπούσε νομίζω με μιαν αγάπη όπου η ευθύνη προηγείται της κατοχής. Γι’ αυτό ποτέ δεν είχε δικό της).
Κάθισε στα γόνατά της, εξακολουθώντας να του μιλάει. Το Ροτβάιλερ άρχισε να μειώνει την ένταση της φωνής του ώσπου, σε λίγο, σταμάτησε! Η Κατερίνα προέτεινε το χέρι της τόσο που σιγά-σιγά έφτασε να διαπερνά τα κάγκελα προς την πλευρά του σκύλου. Άρχισα να ανησυχώ και ετοιμαζόμουν να την τραβήξω πίσω όταν το «τέρας» πάει κοντά της κλαίγοντας και αρχίζει να τη γλύφει!! Σε λίγο η εικόνα ήταν η εξής: Το Ροτβάιλερ ξαπλωμένο ανάποδα πίσω από τα κάγκελα με την Κατερίνα να του χαϊδεύει την κοιλιά και να το κανακεύει!!
Εκείνη τη στιγμή φτάνει και το «αφεντικό». Βλέποντας τη σκηνή γίνεται έξαλλος: «Το πλήρωσα 300 χιλιάρικα για να μου φυλάει το μαγαζί κι αυτό χαϊδεύεται…» «Δεν το πιστεύω. Θα το γυρίσω πίσω.!»
Είχε υπολογίσει χωρίς την… Κατερίνα… Χωρίς έναν άνθρωπο που τα λόγια του πήγαιναν πρώτα στη καρδιά. Έρχονταν και πήγαιναν πρώτα εκεί. Με αυτό θεράπευε, με αυτό δήλωνε μια παρουσία που σου άρεσε-δεν σου άρεσε θα την έπαιρνες στα σοβαρά.
Με τον τρόπο της κατάφερε μέσα σε 10 λεπτά να αλλάξει μια ενστικτώδη επιθετικότητα σε τρυφερή σχέση, να αποδείξει πως η σχέση η βασισμένη στο ειλικρινές συναίσθημα μπορεί να ακυρώσει αυτήν που βασίζεται στο χρήμα και τον φόβο. Άλλαξε όλο το «σύστημα».
Αυτό μπορούσε να κάνει η Κατερίνα. Γι’ αυτό και έλαμπε ανάμεσα στους ανθρώπους που λαχταρούν αυτή την τροφή.
Δημήτρης Κόκκαλης
16-3-2016
*Πρόκειται για την Κατερίνα Δερμιτζάκη, Ψυχοθεραπεύτρια Ζεύγους και Οικογένειας που έφυγε από τη ζωή στα μέσα του Μάρτη του 2016.
Θα έρθω ξανά την Τετάρτη…
Θα έρθω ξανά την Τετάρτη.
Θα μου ανοίξετε την πόρτα. Θα μου πείτε ευγενικά πως το
διακεκομμένο χτύπημα μπλοκάρει το κουδούνι.
Κι εγώ θα σας πω ότι το επίμονο χτύπημα είναι αγένεια.
Θα αφήσω τα κλειδιά, το πορτοφόλι και το τηλέφωνο στο τραπεζάκι.
Θα σας αφήσω τους φόβους μου.
Με είδατε να κλαίω και δεν σας θύμωσα.
Επιτρέπω στον εαυτό μου να σας σκέφτεται εκτός πλαισίου:
Δικό μας κορίτσι, με την αλμύρα και το γαλάζιο.
Ανυπερθέτως την Τετάρτη, κυρία Δερμιτζάκη.
Π .
16-3-2016
Για τον Στέλιο...
Η ομάδα του περιοδικού μας πενθεί τον απροσδόκητο χαμό ενός σημαντικού συντελεστή, του Στέλιου Ζερεφού
Όλες αυτές τις μέρες που γινόταν η επεξεργασία για την έκδοση του καινούργιου τεύχους μας κυρίευσε η θλίψη, καθώς κυριάρχησε η απουσία του Στέλιου που έφυγε απροσδόκητα από την ζωή τον περασμένο Φεβρουάριο. Κάθε φορά που εκδιδόταν ένα τεύχος μπαίναμε μαζί με τον Στέλιο στα «υποστυλώματα του ιστότοπου» και δουλεύαμε μερόνυχτα μέχρι να στηθεί το καινούργιο τεύχος. Σε κάθε δυσκολία είχα την σιγουριά ότι τελικά ο Στέλιος θα δώσει λύση.
Ο Στέλιος είχε τελειώσει την ειδίκευση του στην Ψυχιατρική και ετοιμαζόταν να δώσει εξετάσεις για την ειδικότητα. Είχε ήδη πάρει διδακτορικό. Παράλληλα είχε επαγγελματικές γνώσεις πληροφορικής μιας και κατά το διάστημα αναμονής για ειδικότητα ασχολήθηκε επαγγελματικά με τα προγράμματα για υπολογιστές.
Ο ίδιος δημιούργησε το Site και το περιοδικό της εταιρείας μας σε τεχνικό επίπεδο και παρείχε την τεχνική υποστήριξη σε ότι αφορούσε την διαδικτυακή δραστηριότητα της Εταιρείας μας.Χωρίς τις γνώσεις και την εθελοντική βοήθεια του δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί όλο αυτό το έργο. Παρόλα αυτά δεν ήθελε να μπει το όνομα του στους συντελεστές της έκδοσης. Το κατανόησα και το σεβάστηκα, γνωρίζοντας τον χαρακτήρα του, που διακρινόταν από ευγένεια, ανιδιοτέλεια και σεμνότητα.
Μας συνεπαίρνει η καθημερινότητα,τα όσα συμβαίνουν στο εδώ και τώρα· γελάμε, θυμώνουμε, αγχωνόμαστε, μαλώνουμε και μονιάζουμε, μας πιάνει η έξαψη για να βγει το έργο. Όταν όμως τελειώσει η μέρα, ικανοποιημένοι για όσα πήγαν καλά, προβληματισμένοι ίσως για όσα θα μπορούσαν να πάνε καλύτερα, τότε τη γαλήνη μας ταράζουν οι απώλειες, ο πόνος γιατί τόσο αυτονόητα δικοί μας άνθρωποι, τόσο σημαντικοί για μας, δεν είναι πια κοντά μας, δεν θα τους ξαναδούμε ποτέ, δεν θα συνεχίσουμε ποτέ έναν διάλογο που αφήσαμε στη μέση, δεν θα εξοφλήσουμε ποτέ ένα χρέος που έχουμε προς αυτούς.
Ο Στέλιος ήρθε διακριτικά και έφυγε διακριτικά.
Νίκος Μαρκέτος