Πριν από λίγους μήνες, στις 12 Ιανουαρίου, απεβίωσε ο Luigi Boscolo (1932 - 2015), ένας από τους ιδρυτές της Σχολής του Μιλάνου. Υπήρξε, μαζί με τον Gianfranco Cecchin, δάσκαλός μου στη δεκαετία του 1980, τότε που οι ιδέες και η προσέγγισή τους άρχιζαν να γίνονται γνωστές σε όλο τον κόσμο.
Ο Luigi τότε ταξίδευε ακούραστα σε τρεις Ηπείρους, προσκεκλημένος σε σεμινάρια, συνέδρια και εποπτείες, αφήνοντας την επιρροή του σε σημαντικά Κέντρα Συστημικής Οικογενειακής Θεραπείας της Ευρώπης, των ΗΠΑ και της Αυστραλίας. Αλλά και ο ίδιος σε κάθε του ταξίδι ανανεωνόταν και αποκτούσε κάτι καινούργιο, επέστρεφε στο Μιλάνο φέρνοντας μαζί του καινοτόμες ιδέες, καινούργιες τεχνικές. Τις συζητούσε τότε μαζί μας, τους μαθητές του, ανοίγοντας κάθε φορά την προοπτική μας, τις γνώσεις και την περιέργειά μας, «τεστάροντας» μαζί μας αυτά που του είχαν φανεί πιο ενδιαφέροντα. Αναδρομικά, σκέφτομαι ότι ο ίδιος κατάφερνε να ενσωματώνει πολύ καινοτόμες ιδέες, όπως για παράδειγμα τη «στροφή» του Κονστρουκτιβισμού, παραμένοντας ταυτοχρόνως πιστός στο αμιγώς συστημικό μοντέλο που είχαν αναπτύξει στο Μιλάνο, εξασφαλίζοντας τη διατήρηση μιας προσέγγισης που δεν άλλαζε ριζικά κάθε φορά που ερχόταν μια καινούργια τάση ή μόδα μέσα στη συστημική κοινότητα.
Ο Luigi ήταν πρώτα απ’όλα ένας σπουδαίος κλινικός. Οι ψυχοδυναμικές του ρίζες, τις οποίες δεν απαρνήθηκε ποτέ, προσέφεραν βάθος στις συστημικές του υποθέσεις και στη θεραπευτική σχέση που κατάφερνε να αναπτύξει με τους θεραπευόμενούς του.
Όπως ο ίδιος αναφέρει στην παρακάτω συνέντευξη, τα συναισθήματα, τόσο των θεραπευομένων όσο και των θεραπευτών, ήταν πάντα για κείνον πρωτεύουσας σημασίας.
Από το σημαντικό συγγραφικό του έργο οφείλω να αναφέρω, πέρα από το βιβλίο « Ατομική Συστημική Θεραπεία», το βιβλίο για τη σημασία του χρόνου στη θεραπεία, που θεωρώ εξαιρετικά σύγχρονο, « I Tempi del Tempo » [ Ο Χρόνος του Χρόνου ], και τα δύο γραμμένα μαζί με τον Paolo Bertrando.
Πιστεύω ότι τα κείμενά του αποτελούν μέχρι και σήμερα εξαιρετικά χρήσιμους οδηγούς για τον κάθε ψυχοθεραπευτή, ανεξάρτητα από τη θεωρητική του προσέγγιση.
Θυμάμαι τον Luigi με νοσταλγία και απεριόριστη ευγνωμοσύνη για ότι έμαθα και βίωσα κοντά του. Είμαι σίγουρη ότι δεν θα ήμουν σήμερα αυτή που είμαι, ως επαγγελματίας και ως άνθρωπος, χωρίς την εμπειρία μου στη Σχολή του Μιλάνου δίπλα στον Luigi και τον Gianfranco, τότε που άρχιζα την επαγγελματική μου σταδιοδρομία. Από τη μια πλευρά, η απώλεια του, για την οποία είχαμε δυστυχώς προετοιμαστεί τα δύο τελευταία χρόνια, κλείνει ένα μεγάλο και σπουδαίο κεφάλαιο, μια ιστορικής σημασίας εποχή για την κοινότητα της συστημικής θεραπείας και της ψυχοθεραπείας γενικότερα. Από την άλλη όμως, οι ιδέες, οι αρχές, η προσέγγιση της Σχολής του Μιλάνου συνεχίζουν να ζουν και να εξελίσσονται στις καρδιές και στο έργο των πολλών μαθητών της, σε διάφορα μέρη του κόσμου.